بررسی کارایی برخی از روش های سالم سازی سیب زمینی (solanum tuberosum l.) و اثر آنها بر عملکرد غده چه در گیاهان عاری از ویروس

ویروس های وای و پیچیدگی برگ سیب زمینی از جمله ویروس های مخربی هستند که سبب کاهش 90-10 درصدی عملکرد و کیفیت غده های سیب زمینی می شوند. در پژوهش حاضر، کارایی روش های کشت مریستم، گرما درمانی همراه با کشت مریستم و برق درمانی همراه با کشت مریستم در گیاهچه های دو رقم اگریا و مارفونا آلوده به ویروس وای یا ویروس پیچیدگی برگ سیب زمینی بررسی شد. این بررسی برای هر یک از روش های حذف ویروس به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد و برای روش های حذف ویروس نیز از تجزیۀ مرکب استفاده شد. میزان حذف ویروس ابتدا با آزمون الایزا و سپس با آر تی. پی سی آر ارزیابی شد. درصد باززایی گیاه و صفات مهم زراعی، شامل طول ساقه، قطر ساقه، وزن تر ساقه، تعداد گره، فاصلۀ میانگره، تعداد غده چه، وزن غده چه و وزن کل غده چه ها در گیاهچه های عاری از ویروس نیز بررسی شد. درصد باززایی گیاه و حذف ویروس برای اثر متقابل رقم در روش حذف ویروس معنا دار شد. بیشترین حد باززایی گیاه (70 درصد) در روش کشت مریستم و بیشترین حد حذف ویروس (88 درصد) توسط روش گرما درمانی همراه با کشت مریستم حاصل شد. در تحقیق حاضر، برای صفت کارایی حذف ویروس، اثر متقابل سه جانبۀ رقم × ویروس × روش حذف ویروس معنا دار شد و بهترین کارایی حذف ویروس (64 درصد). توسط روش گرما درمانی همراه با کشت مریستم در حذف ویروس وای از رقم مارفونا به دست آمد. برای اکثر صفات زراعی نیز اثر متقابل سه جانبه معنا دار بود. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی، تجزیۀ رگرسیون و تجزیۀ علیت عملکرد (تعداد غده چه در هر گیاه) و صفات مرتبط با آن نشان داد که صفت تعداد گره ساقه، بیشترین تأثیر را بر تعداد غده چه در گیاهچه های عاری از ویروس داشت.